فیوز برق، وسیله ای برای حفاظت مدارهای الکتریکی است. استفاده از این قطعه در برق کشی ساختمان ها برای حفاظت از دستگاه های برقی مانند کامپیوتر، تلویزیون و یخچال ضروری است. در این مقاله از وب سایت سه ستاره سمنان قصد داریم انواع فیوز های برق وعملکرد آنها را بررسی کنیم.
فیوز چیست؟
فیوز (Fuse)، قطعه ای است که در مدارهای الکتریکی به کار می رود و از وسایل برقی در برابر افزایش بیش از حد جریان الکتریکی حفاظت می کند. در واقع اگر جریان ورودی به فیوز از جریان نامی آن عبور کند، این دستگاه جریان الکتریکی مدار را قطع می کند.
آشنایی با عملکرد فیوز
فیوزها برای کنترل جریان الکتریکی ساخته شده اند و در حفاظت از دستگاه های برقی نقش موثری دارند. بدون استفاده از فیوزها، خطراتی همچون دمای زیاد و افزایش بیش از حد شدت جریان ممکن است خسارات سنگینی به شما وارد کنند. به صورت کلی در پاسخ به سوال کار فیوز چیست می توان به دو مورد زیر اشاره کرد:
- حفاظت از سیستم های برقی در برابر اضافه بار : اضافه بار یا نوسان بار یکی از جریان های مخربی است که مدارهای الکتریکی را تهدید می کند. اگر فیوز برق در مدار استفاده شده باشد، به محض نوسان جریان، فیوز جریان الکتریکی مدار را قطع می کند و بدین صورت از خرابی وسایل و رخ دادن دیگر آسیب های احتمالی پیش گیری می شود.
- محافظت از سیستم های برقی در برابر اتصال کوتاه : پدیده اتصال کوتاه به دلیل مقاومت کم در مدار اتفاق می افتد. به سبب نبود مقاومت کافی، شدت جریان مدار افزایش شدیدی می یابد و در صورت نبود فیوز خسارات جبران ناپذیری به وسایل برقی وارد خواهد شد.
- فیوز برق به صورت سری در مدارهای الکتریکی نصب می شود و در ابتدا مدار نیز قرار می گیرد. در صورت نوسان جریان و یا اتصال کوتاه به سرعت جریان توسط فیوز قطع خواهد شد و از آسیب رسیدن به سایر تجهیزات جلوگیری می شود.
انواع فیوز برق
فیوزهای برق به دو طریق دسته بندی می شوند:
- انواع فیوزهای برق از نظر سرعت عمل
- انواع فیوزهای برق از نظر ساختار
از نظر سرعت عمل، انواع فیوزهای برق به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
فیوزهای برق کندکار :
فیوزهای کندکار که با حرف G مشخص می شوند و در برابر نوسانات برق واکنش ملایم تری دارند و کمی طول می کشد تا جریان مدار را قطع کنند. البته که این فیوزها در برابر اتصال کوتاه به سرعت واکنش نشان می دهند و فوری جریان را قطع می کنند.
فیوزهای برق تندکار :
فیوزهای تندکار با حرف F مشخص می شوند و به نسبت فیوزهای کندکار در هنگام نوسان جریان، سرعت بیشتری دارند و زودتر جریان مدار را قطع می کنند.
انواع فیوزهای برق بر اساس ساختار
فیوزهای برق بر اساس ساختار سه نوع اند که عبارتند از :
- فیوزهای فشنگی یا ذوب شونده
- فیوزهای مینیاتوری
- فیوزهای کاردی یا تیغه ای
در ادامه در رابطه با هر یک توضیحاتی ارائه خواهد شد.
فیوز فشنگی یا ذوب شونده
نحوه عملکرد فیوز برق فشنگی به این صورت است که در ساختار این نوع فیوزها از یک قطعه ی حرارتی بهره گرفته شده است. زمانی که جریان ورودی به فیوز از حد مشخصی بیشتر شود، این قطعه ذوب می شود و برق مدار قطع می شود.
فیوزهای برق مینیاتوری
کاربردی ترین نوع فیوزهای برق در برق کشی ساختمان ها، فیوزهای مینیاتوری است. تنوع بالای این فیوزها و عملکرد خوب آن ها سبب شده است در برق کشی ساختمان ها و مجتمع های اداری و تجاری از فیوزهای مینیاتوری به وفور استفاده شود.
فیوزهای مینیاتوری دارای تیپ های متعددی هستند که هر یک کاربرد خاصی دارد. تیپ B بیشتر در سیستم های روشنایی و برق کشی خانگی استفاده می شود. از تیپ C برای وسایل برقی همچون پمپ و کولرهای گازی بهره می گیرند. تیپ D مناسب تجهیزات صنعتی با جریان برق قوی است. تیپ K برای موتورهای پرقدرت صنعتی کاربرد دارد و در نهایت تیپ Z به دلیل حساسیت بسیار بالایی که دارد در مدارهای الکتریکی نیمه هادی استفاده می شود.علاوه بر نوع تیپ، تعداد پل فیوز برق مینیاتوری نیز اهمیت زیادی دارد. فیوز تک پل مناسب برق تک فاز است. فیوز مینیاتوری دو پل قابلیت اتصال به سیم نول و فاز دارد. فیوز سه پل مینیاتوری مناسب برق سه فاز است. در نهایت نوع چهار پل این نوع فیوزها مناسب برق سه فاز است و یک پل نیز برای محافظت از سیم نول تعیبه شده است.کاربرد فیوز برق تک پل و سه پل برای خانه ها بوده و مابقی مناسب کارگاه های صنعتی است.
فیوز کاردی یا تیغه ای
فیوز کاردی یا تیغه ای یکی دیگر از انواع فیوزهای برق است که قدرت و سرعت بالایی دارد. وظیفه فیوز کاردی و تیغه ای حفاظت از قطعات برقی در مدارهایی است که حساسیست بالایی دارند.
جمع بندی
فیوز برق یکی از تجهیزات ضروری مدارهای الکتریکی است که از دستگاه ها در برابر آسیب های ناشی از نوسان بار محافظت می کند. به هنگام خرید فیوزها به درجه ولتاژ فیوز توجه کنید. درجه ولتاژ فیوز بایستی برابر یا بیشتر از ولتاژ مدار باشد.